Vakkennis vergroten en onderwijs ontwikkelen door onderzoek

‘Een jaar geleden zag ik in de nieuwsbrief van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) dat er een onderzoeker werd gevraagd voor onderzoeksproject Samen Beter worden met AI, vertelt Evelyne Smit, docent-onderzoeker Fysiotherapie aan de HvA. ‘Er stond een spelfout in de vacature. Ik dacht: ‘Dat geef ik even door.’ Niet veel later was ik in gesprek over de functie.’ Ze vertelt er enthousiast over aan collega docent-onderzoeker Thijs Valk: ‘We volgen samen dezelfde onderzoeksmaster: Health Sciences aan de Vrije Universiteit (VU) Amsterdam. Ook ik solliciteerde gemotiveerd naar de onderzoeksplek. Dat we er samen aan de slag mochten, vonden we geweldig.’

Samenwerking tussen professionals

‘Op jaarbasis krijgen ruim 35.000 Nederlanders de diagnose kanker in de maag, lever, darmen of longen’, vervolgt Valk. ‘Velen worden geopereerd, waarna het lastig blijkt om terug te komen op het oude activiteitenniveau. We zien dat mensen naderhand bijvoorbeeld moeite hebben met relatief simpele handelingen, zoals wandelen, boodschappen doen of koken. Om het herstel te ondersteunen, wordt in 'Samen Beter worden met AI' onderzoek gedaan naar de optimale combinatie van voeding en training. Cruciaal hierbij is dat de fysiotherapeut en de diëtist nauw samenwerken, ondersteund door eHealth. In de praktijk gebeurt dit lang nog niet altijd. Hoe dat komt? De afstemming tussen beide professionals tijdens een behandeltraject is een uitdaging. Maar ook de inzet van eHealth is nog niet voor elke professional vanzelfsprekend.’

De onderzoekers startten begin 2024 dan ook met de vraag wat fysiotherapeuten en diëtisten nodig hebben voor een gedegen samenwerking. Én wat eHealth hierin kan bijdragen. Smit: ‘Om ervaringen op te halen bij professionals organiseerden we 2 focusgroepen met 8 diëtisten en 7 fysiotherapeuten uit de eerstelijnszorg.’

‘Allereerst lieten we de zorgprofessionals brainstormen over hun werkzaamheden binnen het revalidatietraject na oncologische chirurgie’, vervolgt Valk. ‘Wat doet een fysiotherapeut? Wat doet een diëtist? En waar overlappen hun behandelingen elkaar?

Vervolgens gingen we door met vragen als: Waarin kunnen we elkaar versterken? Op welke aspecten van voeding of beweging houd je graag de regie? En hoe kunnen we zo effectief mogelijk contact onderhouden? We hoorden terug dat er een grote, gedeelde informatiebehoefte bestaat. Professionals hebben dus sterke interesse in elkaars aanpak. Tegelijkertijd is er behoefte aan een duidelijk rolverdeling. Ook is er een sterke vraag naar een helder zorgpad, vanaf het moment dat een patiënt ontslagen wordt uit het ziekenhuis. Daarnaast hebben therapeuten behoefte aan een betere ondersteuning rondom communicatie én willen zij meer weten over eHealth.’

Naar aanleiding hiervan schreven de docent-onderzoekers een artikel en een aantal aanbevelingen. Valk: ‘Daarin staat bijvoorbeeld dat het belangrijk is dat therapeuten elkaars adviezen naar de patiënt ondersteunen. Ook raadden we de app Siilo aan om contact met elkaar te onderhouden.’ Smit: ‘Onze adviezen publiceerden we op Voeding en Beweging.NU(opent in nieuw venster), dus ondernemende professionals kunnen er al mee aan de slag. Natuurlijk hopen we dat vervolgonderzoek leidt tot grootschaligere samenwerking.’ Hier gaat docent-onderzoeker Charlotte van Westerhuis mee verder in haar promotietraject promotietraject 'Samen beter worden met voeding, beweging en eHealth'.

Onderzoeksresultaten delen

Zowel Valk als Smit vonden hun deelname aan het onderzoek enorm leerzaam. Smit: ‘Tijdens onze master leerden we bijvoorbeeld over kwalitatief onderzoek. Het opzetten van focusgroepen sloot hier naadloos op aan.’ Valk: ‘Ook was dit onderzoek een mooie testcase voor mij om te uit te vinden of ik in de onderzoekswereld wil werken.’

Of het doen van onderzoek een meerwaarde is voor hun rol als docent? Valk: ‘Zeker. Het leert je een kritische basishouding aannemen, je bent op de hoogte van de laatste kennis en ontwikkelingen in je vakgebied én je leert welke bronnen je kunt raadplegen wanneer je twijfelt over de beste aanpak in een specifieke situatie. Normaliter kan het lang duren voordat onderzoeksresultaten het onderwijs bereiken. Dit gat verklein je aanzienlijk wanneer je als docent betrokken bent bij onderzoek. Er zijn overigens diverse manieren om je onderzoeksresultaten te verweven in je onderwijs. Ik vertel mijn studenten waar ik mee bezig ben, maar ik mag op de HvA ook meeschrijven aan onderwijsmodules. Zo wordt onze kennis breed gedeeld. Daarnaast organiseert de HvA geregeld een Kenniscafé, waarin onderzoekers, studenten en andere geïnteresseerden samenkomen.’

Smit: ‘Ik vind het heel belangrijk om mijn studenten een nieuwsgierige houding mee te geven. Ons vak verandert continu. Heel belangrijk dus om jezelf steeds kritische vragen te blijven stellen. Is wat ik zie correct? En is dit de beste manier van handelen?’ Of ze vindt dat iedere docent daarom onderzoek zou moeten doen? ‘Nee, onderzoek moet je liggen. Je kunt jezelf heel goed informeren vanaf de zijlijn.’

Vervolg in onderzoek

Beide docent-onderzoekers gaan na deze onderzoekservaring verder met onderzoek. Valk: ‘Ik werk binnenkort mee aan een studie van de Deakin University in Melbourne naar de beïnvloeding van het beweeggedrag van jonge kinderen via de ouders.’ Smit: ‘Ik ga door met vervolgonderzoek door middel van diepte-interviews naar manieren waarop we de samenwerking tussen eerstelijnsdiëtisten en -fysiotherapeuten kunnen versterken. In mijn master richt ik me momenteel op preventie en publieke gezondheid. Ik wil mensen in de toekomst graag helpen gezonder te leven. Mét de nieuwste inzichten uit onderzoek.’