Lector Marjon van Rijn pleit voor kwaliteit ouderenzorg

‘We hebben te maken met een toenemend aantal ouderen’, start Marjon van Rijn. ‘Mensen worden steeds ouder en kampen vaak met verschillende chronische aandoeningen. We willen dat ouderen langer thuis blijven wonen. Vanuit beleid, maar ook vanuit meer mogelijkheden thuis. Wijkverpleegkundigen en andere zorgprofessionals kunnen ziekenhuiszorg en verpleeghuiszorg steeds vaker thuis aanbieden. Technologische ontwikkelingen werken hierbij ondersteunend. Dit alles kan de opnameduur in een ziekenhuis of verpleeghuis verkorten, waardoor mensen vaker thuis kunnen blijven en herstellen.’

Proactieve zorgplanning en zorg thuis

Marjon van Rijn is bijzonder lector Kwaliteit van Ouderenzorg bij de Hogeschool van Amsterdam (HvA). Daarnaast is ze hoofddocent onderzoek bij het cluster Verpleegkunde. Ook werkt ze als senior-onderzoeker bij de afdeling Ouderengeneeskunde van het Amsterdam UMC en het Universitair Netwerk Ouderenzorg (UNO) Amsterdam. ‘We kunnen al veel zorg en behandeling thuis aanbieden’, vervolgt ze. ‘Stel je breekt een heup, dan kun je in veel gevallen ook thuis revalideren. Voor die ontwikkeling hebben we echter meer kennis, expertise én menskracht nodig.

Wijkverpleegkundigen en andere zorgprofessionals zijn nog niet altijd gewend om zorg en behandeling, die voorheen plaatsvond in het ziekenhuis of verpleeghuis, thuis toe te passen. En in sommige gevallen is het simpelweg niet efficiënt om zorg thuis te verlenen. Hoe ga je daar met elkaar mee om? Daarbij kampen we natuurlijk met grote personeelstekorten in de zorg. Dit alles leidt ertoe dat er – zeker in de laatste levensfase – niet passende, belastende of niet gewenste zorg wordt verleend.

Sinds de start van mijn lectoraat begeleid ik Annigje Bos - een promovendus - die onderzoek doet naar het handelen naar de wensen en behoeften van ouderen in hun laatste levensfase: proactieve zorgplanning. Hiervoor werken we onder meer samen met het Regioplatform Noord-Holland, een samenwerkingsverband tussen ziekenhuizen, huisartsen en VVT-organisaties (Verpleeg- en Verzorgingshuizen en Thuiszorg, red.).’

Belangrijke onderzoeksprojecten

Er is dus nog veel te doen op het gebied van de ouderenzorg, aldus Van Rijn. ‘Onlangs kregen we 2 subsidies toegekend vanuit ZonMw voor belangrijke onderzoeksprojecten: Beter Laten Beter Doen en Academische Werkplaatsen Wijkverpleging. In onderzoeksproject Beter Laten Beter Doen onderzoeken we wat verzorgenden en verpleegkundigen wel én niet kunnen doen tijdens de laatste levensfase van ouderen in een verpleeghuis.

In onderzoeksproject Academische Werkplaatsen Wijkverpleging richten we ons op wijkgerichte preventie, acute ouderenzorg en verpleeghuiszorg thuis. In 22 maanden bouwen we aan een duurzame kennisinfrastructuur voor de wijkverpleging, waarbij wijkverplegenden de rol van onderzoeker op zich nemen. Zorg, onderwijs en onderzoek werken hierbij intensief samen. Ons doel is kennisontwikkeling en kennistoepassing op de onderwerpen wijkgerichte preventie, acute ouderenzorg en verpleeghuiszorg thuis. Wat houdt het in? Wat zijn werkende elementen? En wie heeft welke rol? Zo kunnen we de steeds complexere wijkverpleging straks beter met elkaar inrichten en crisissituaties voorkomen.’

Virtualreality-film

Ook binnen de samenwerking tussen de HvA en het Amsterdam UMC zijn mooie ontwikkelingen gaande. ‘Vanuit UNO Amsterdam en het Amsterdam UMC ontwikkelen we prachtige producten. Maar we zijn met name onderzoekers. Dus we worstelen nog wel eens met een goede implementatie richting de praktijk en het onderwijs. De HvA is hierin een heel fijne, praktische partner. Zo ontwikkelden we laatst bijvoorbeeld een virtualreality-film, waarmee de gebruiker een revalidatietraject doorloopt vanuit het perspectief van een persoon die revalideert. De film wordt nu gebruikt in het Smart Health and Vitality Lab van de HvA, waar studenten vanuit verschillende opleidingen gezamenlijk onderzoeken hoe zij de revalidatiezorg kunnen verbeteren. Ook gaan we de film aanbieden aan zorgprofessionals, in het kader van een leven lang ontwikkelen.’

Nu begint dat leven lang ontwikkelen natuurlijk op school. ‘Ik ben dan ook heel blij dat we vanuit ons lectoraat meedenken in de vormgeving van het onderwijs bij het cluster Verpleegkunde. Sinds dit studiejaar heeft de voltijd bacheloropleiding een nieuw curriculum, waarin veel aandacht is voor preventie. Dat sluit prachtig aan op wat we in de praktijk doen. We werken overigens ook nauw samen met verschillende mbo-opleidingen voor zorg en welzijn Ook zij leveren een grote bijdrage aan de zorg voor ouderen.’

Het ideaalplaatje

De lectorale rede van Van Rijn vindt plaats op 18 maart in het Jacoba Mulderhuis, onderdeel van de Amstelcampus. Haar rede gaat over grote thema’s als proactieve zorgplanning, kwaliteit van zorg, de rol van de verpleegkundige/verzorgende én samenwerking in de keten. Voorafgaand aan de rede is er een symposium bij de Gezondheidscampus, waarbij aan Van Rijn verbonden onderzoekers hun werk presenteren.

En dan? Van Rijn: ‘Hierna ga ik gewoon verder met onze lopende onderzoeken. Ik krijg energie van het verbeteren van de zorg, in samenwerking met de praktijk en het onderwijs.’ Haar ideaalplaatje? ‘Dat onderzoek en praktijk versmelten, verpleegkundigen een onderzoeksrol hebben, de zorg aan ouderen optimaal verloopt en (lacht) ik mezelf als lector overbodig maak.’