De Jan Kallenbach Dojo

In een paar minuten is een beeld geschetst van Jan Kallenbach die op 14 april 2021 op 77-jarige leeftijd overleed. Tegelijkertijd weet je dat er nog een hele wereld schuilt achter deze iconische figuur. Jan was een Nederlandse krijgskunstenaar die grote naam maakte in de Japanse vechtkunst. Hij was meerdere malen Nederlands kampioen judo en karate, en werd in 1974 Europees kampioen Karate in Christal Pallace London. Hij trainde onder en met de groten der aarde in de judowereld van na de Tweede Wereldoorlog. Hij volgde in 1973 Anton Geesink op als judo-docent aan de ALO en gaf na zijn pensionering nog vele lessen als gastdocent. In 2005 speelde hij een rol in de Nederlandse film: ‘Eat your Enemy’ tijdens het filmfestival in Rotterdam. Hij stond aan de wieg van sociaal fysieke programma’s als Rots en Water en Zelfverdediging voor meisjes en jongens. En hij schreef boeken; The essence of Tai Ki Ken en speciaal voor het gymonderwijs: introductie op Karate-Do.

Toen hij in 2005 stopte met lesgeven aan de ALO en bij Sport, Management en Ondernemen (SM&O) droegen ruim 100 studenten buiten op het plein het kata Ba-duan-chin (een serie voorgeschreven bewegingen, red) aan hem op. Jan gaf het stokje door aan een viertal uitverkorenen. Die hij, en dat is tekenend, zelf uitkoos. Hij hield hen met een warm hart, en een schuin oog, altijd in de gaten.

De vier opvolgers

Op de mat in de onlangs omgedoopte ‘Jan Kallenbach Dojo’ in het Dr. Meurerhuis van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) halen Sandy Spil en Jack van de Wal herinneringen op aan Jan. Ze deden beiden de ALO van 1988 tot 1993 en kregen judoles van hem. Net als hun collega’s Thijs Mensink en Rob Conradi. Alle vier waren ze vroeger op de ALO in de leer bij Jan en volgden hem op toen Jan stopte met lesgeven. Thijs werd judo-docent aan de ALO en Sandy nam het brede spectrum van de zelfverdediging voor zijn rekening. Jan Kallenbach sloeg in zijn tijd al de brug naar SM&O (nu Sportkunde) en zijn opvolgers daar zijn dus Jack - spreek uit als Sjaak - van de Wal en Rob Conradi (allebei docent Martial Arts). Jan’s secure selectie en verbindingswerk heeft geleid tot een nog altijd hecht team voor de krijgskunst voor beide opleidingen.

Sensei Jan

Sandy: “Jan was echt een klassieke meester, een sensei. Zelfs in zijn dojo voelde het anders.” Jack vult aan: “Er hing een natuurlijke hiërarchie bij hem in de dojo. En het was helemaal oké om je daaraan te onderwerpen. Nou ja, niet iedereen accepteerde dat, maar voor ons was het heel natuurlijk.” “Hij was mij ook letterlijk meester,” vertelt Jack, “hij daagde me uit voor een gevecht en liet me werkelijk alle hoeken van de dojo zien.” Jan was er heilig van overtuigd dat je als docent, trainer, meester, coach, de kunst altijd zelf moet beheersen voordat je het aan anderen kunt overbrengen.

Een grote schoen

“Het was lastig om Jan op te volgen,” vertelt Jack terwijl hij terugblikt op zijn begintijd als docent. “Ja, we moesten wel een grote schoen vullen, zeg maar,” lacht Sandy. “Ondanks dat we heel erg geloven in de leer van Jan, zijn we ook anders. Wij sluiten bijvoorbeeld wel compromissen. Als je linksaf wilt en een deel van de groep haakt af, tja.” Jack vertelt over de keuzes die hij maakte: “Jan werkte alleen, in de dojo deed hij aan persoonsvorming. Maar bij het docententeam stond ‘teamwork’ als doel voorop. Daar haakte ik bij aan. Jan vroeg me ‘Wat doe je nou?’ Waarop ik op een gegeven moment zei: ‘Nu zit ik er, ik wil geen eiland binnen de opleiding zijn.”

Harmonie en perfectie

“Jan was apetrots op ons,” zegt Sandy. “We zetten ook zijn legacy voort in Jan’s eigen dojo (Shin-ShinBuken) in Geuzenveld. In het begin kon hij moeilijk loslaten, maar na een aantal jaren zat hij tevreden op de bank naar de lessen te kijken.” Bij Jan in huis staan boekenkasten vol met literatuur over Martial Arts. “We moesten trainen en lezen,” glimlacht Sandy. De dojo van Jan is een uitzonderlijke schone en reine plek, ook deze dojo op de opleiding: “Er hangt harmonie en perfectie, iedereen draagt een witte broek met een zwart shirt, zonder opdruk. Tassen mogen hier niet op een hoop aan de kant, die liggen netjes in een kast. Hij wilde focus, rust en lol. Wij herkennen en eren die gedachte.”

Jan Kallenbach Dojo

Eind 2020 werd Jan ziek. Een onbekende ziekte kreeg steeds meer greep op hem en talloze onderzoeken konden niet uitwijzen wat het was. “Hij vocht voor het eerst in zijn leven tegen een onbekende tegenstander. Hij, die altijd met open vizier vocht, wist niet hoe hij dit gevecht kon winnen. Hij heeft het tot op zijn laatste dag niet geaccepteerd.” Het was Klaas Boomars (docent en teamleider ALO) die de vernoeming van de dojo naar Jan Kallenbach initieerde. “Tijdens een prachtige bijeenkomst op 14 oktober, precies een half jaar na zijn heengaan, stonden we met Jan’s vrouw, zijn twee zonen, zijn zus, collega’s, oud-studenten hier in deze dojo en onthulden we het bord boven de deur. Rob heeft het prachtig ingeleid en de ceremonie aan elkaar gepraat. Er waren demonstraties op de mat, mooie toespraken en een borrel. Alles klopte op deze dag.” De legacy van Jan Kallenbach blijft goed bewaard. Daar zorgen deze vier mannen wel voor.