Opvang Nieuwkomers in de Amsterdamse sociale basis

Opvang van nieuwkomers

Laagdrempelige voorzieningen in de sociale basis, zoals buurthuizen, zijn er voor alle Amsterdammers dus ook voor nieuwkomers. Zij kunnen hier terecht voor ontmoeting en lichte vormen van ondersteuning. Daarnaast kunnen ze hier met hulpvragen doorverwezen worden naar meer specialistische hulp. Dat geldt voor alle nieuwkomers, ongeacht verblijfsstatus. De vraag is echter of zij hun weg naar deze voorzieningen vinden.

Over het onderzoek

In dit project (2023-2025) onderzoeken het lectoraat Stedelijk Sociaal Werk van de Hogeschool van Amsterdam of en hoe nieuwkomers in Amsterdam hun weg vinden naar voorzieningen in de sociale basis. Welke bijdrage kunnen deze type voorzieningen spelen in het proces van aankomst, wegwijs worden en thuis voelen in Amsterdam? En wat moet er gebeuren om die bijdrage te verwezenlijken?

Het begrip nieuwkomer is breed en niet gemakkelijk te duiden. Het proces van aankomst heeft (vaak) geen duidelijk eindpunt. Sommige nieuwkomers voelen zich daarom zeer lange tijd 'nieuwkomer'. In dit onderzoek richt het lectoraat zich in eerste instantie op mensen die in de afgelopen vijf jaar zijn aangekomen in Amsterdam en gericht zijn op langdurig verblijf. De focus ligt in het onderzoek op vijf categorieën nieuwkomers:

• asielzoekers
• statushouders
• Oekraïense vluchtelingen
• Oost-Europese arbeidsmigranten
• en ongedocumenteerden.

Onderzoeksopzet / methode

Het onderzoek bestaat uit twee fasen. In de eerste, verkennende fase (2023) tekenen de onderzoekers 'arrival journeys' van een select aantal nieuwkomers uit elk van de categorieën op. Door middel van diepte interviews brengen zij samen met respondenten hun aankomsttraject in kaart. De centrale vraag daarbij is tot welke plekken en personen de nieuwkomers zich in de eerste jaren na aankomst in Amsterdam richtten voor hulp, ondersteuning en ontmoeting. Hierbij brengen de onderzoekers de bredere infrastructuur van ondersteuning in beeld. Die bestaat uit zowel formele voorzieningen als informele organisaties en netwerken. Ook kijken de onderzoekers zowel naar voorzieningen die zich exclusief op nieuwkomers richten (de zgn. ‘arrival infrastructure’) als voorzieningen die er zijn voor ‘alle Amsterdammers' (de sociale basisinfrastructuur). In deze verkenning ligt de nadruk op het perspectief en de ervaringen van de nieuwkomer. Maken nieuwkomers van deze voorzieningen gebruik, en zo ja, hoe ervaren zij dit?

Speciale aandachtspunten zijn zogenaamde 'formele' of 'institutionele' voorzieningen in de sociale basis, zoals het buurthuis. Het onderzoek richt zich hier in het bijzonder op omdat dit het deel van de sociale basis is waarin sociaal werkers -zoals opbouwwerkers en community builders- opereren en waar de gemeente actief beleid op maakt.

In de tweede fase (2024) worden een aantal thema’s uit de verkenning verdiept en schuift de focus van de nieuwkomers naar personen werkzaam bij organisaties die ondersteuning aan nieuwkomers bieden, zowel in de formele als informele sociale basis.

Betrokken onderzoekers