Getting the Max out of Mixed Feelings
Promotieonderzoek naar ambivalentie in milieugerelateerde gedragingen
ProjectSteeds meer mensen voelen zich weleens ambivalent over het maken van een vliegreis, het eten van een hamburger of toch even boodschappen doen met de auto. Hoewel men dat als prettig of gemakkelijk ervaart, kan er tegelijkertijd een schuldgevoel ontstaan vanwege de klimaatimpact van dat gedrag. Deze conflicterende gedachten en gevoelens zijn onderwerp van het promotieonderzoek van Marije van Gent. In het onderzoeksproject onderzoekt Van Gent of het ervaren van ambivalentie ingezet kan worden om mensen te prikkelen zich anders te gaan gedragen. Onder welke voorwaarden en voor wie draagt ambivalentie bij aan milieuvriendelijker gedrag?
Marije van Gent, senior onderzoeker bij het lectoraat Psychologie voor een Duurzame Stad en betrokken bij de Master Klimaatpsychologie en -gedrag, doet met ondersteuning van een NWO-promotiebeurs onderzoek naar ambivalentie ten aanzien van milieuonvriendelijke gedragingen. Haar aanvraag werd door de commissie op alle criteria als excellent beoordeeld.
'Ik ervoer zelf ambivalentie bij bepaalde milieuonvriendelijke keuzes die ik maakte,' vertelt ze, 'en dat prikkelde mijn wetenschappelijke nieuwsgierigheid. Ik vroeg me af of mensen zich milieuvriendelijker gaan gedragen naarmate ze meer ambivalentie ervaren. Enerzijds willen mensen graag die inconsistentie opheffen en kan dat het begin zijn van verandering. Anderzijds is het mogelijk dat mensen blokkeren, omdat ambivalentie voor een onprettig gevoel zorgt. Misschien houden zij daarom juist vast aan hun oude gedrag. Er valt op dit terrein nog veel te onderzoeken.'
"Ik ervoer zelf ambivalentie bij bepaalde milieuonvriendelijke keuzes die ik maakte en dat prikkelde mijn wetenschappelijke nieuwsgierigheid."
Vier onderzoeksprojecten
Van Gent zal vier verschillende onderzoeksprojecten doen op het gebied van klimaatambivalentie. De eerste studie is een systematic literature review, waarin ze, met behulp van een strikt onderzoeksprotocol, alle onderzoeken op dit terrein in kaart brengt en de uitkomsten bundelt. De resultaten hiervan zijn inmiddels gepubliceerd in de Journal of Environmental Psychology. De tweede studie is een experimentele studie samen met de gemeente Amsterdam, waarbij automobilisten gedurende zes weken via een app op hun mobiele telefoon CO2-feedback ontvangen over hun reisgedrag. Verandert hun reisgedrag, naarmate zij meer ambivalentie gaan ervaren?
Urgentie
Gezien de urgentie van klimaatverandering en de noodzaak voor burgers wereldwijd om een duurzamere levensstijl aan te nemen, draagt dit project niet alleen bij aan de uitbreiding van academische kennis over dit onderwerp, maar heeft het ook veel maatschappelijke relevantie. Met het onderzoek kunnen inzichten worden opgedaan die in de praktijk kunnen worden gebruikt om te sturen op milieuvriendelijke gedragsverandering. Van Gent: 'Bij onze praktijkpartners zien we vaak een aarzeling om in klimaatcampagnes te benadrukken dat bepaald gedrag slecht is voor de planeet. Dat opgeheven vingertje kan veel ambivalentie en weerstand oproepen, is de gedachte. Maar misschien kan het activeren van ambivalentie juist ook behulpzaam zijn bij gedragsverandering. De resultaten van dit onderzoek zijn daarmee direct toepasbaar voor het veld.'
Onderzoek en onderwijs
Resultaten van het onderzoek zullen opgenomen worden in de leerstof van de Master Klimaatpsychologie- en gedrag. Daarnaast komt het thema ambivalentie ook veelvuldig terug in de onderzoeken van het lectoraat Psychologie voor een Duurzame Stad; de bevindingen van dit promotieonderzoek kunnen gebruikt worden voor andere onderzoeksprojecten op dit thema.