Kenniscentrum Maatschappij en Recht

Ontwerpen van digitale beslissingsondersteuning

Handvatten voor juridische professionals bij gemeenten en provincies; onderzoekssubsidie RAAK Publiek

Project

Gemeentelijke en provinciale juridische professionals hebben te kampen met hoge werkdruk. Een deel van die werkdruk wordt veroorzaakt door herhalende juridische werkzaamheden, waar digitale ondersteuning uitkomst kan bieden. Digitale hulpmiddelen moeten daarbij niet alleen effectief en efficiënt zijn, maar ook juridisch-inhoudelijk verantwoord en gebruiksvriendelijk. In dit project onderzocht de Hogeschool van Amsterdam hoe dergelijke hulpmiddelen het beste kunnen worden ontworpen.

Het project richt zich op digitale beslisbomen die helpen bij het beantwoorden van juridische vragen en het maken van afwegingen. Dit soort hulpmiddelen heeft een groot potentieel om juridische processen bij gemeenten en provincies te verbeteren. Burgers of medewerkers kunnen hiermee snel en gericht worden voorgelicht, veelvoorkomende vragen kunnen worden beantwoord en/of het zelfstandig verantwoord opstellen van (complexe) juridische documentatie kan worden ondersteund. Hiermee kan zowel interne dienstverlening van de juridische afdeling, als externe dienstverlening aan burgers en organisaties erop vooruitgaan.

Wetenschappelijk gezien is nog maar beperkt onderzocht hoe digitale, juridische beslissingsondersteuning in de praktijk het beste kan worden ontworpen en gebruikt. Daarom staat in dit project de volgende vraag centraal:

De centrale onderzoeksvraag

Wat is er nodig om juridische regels correct en verantwoord te vertalen naar effectieve en gebruiksvriendelijke, digitale beslissingsondersteuning?

De aanpak

Bij de gemeenten Amersfoort, Amsterdam, Hilversum en Utrecht en de provincies Gelderland en Utrecht worden in het project verschillende hulpmiddelen ontwikkeld. Onderzoekers en juridische professionals werken hierbij multidisciplinair samen met ICT-, beleids- en communicatieprofessionals. Een belangrijke eerste stap is een zorgvuldige selectie van kansrijke processen: voor welke situaties kan digitale beslissingsondersteuning werkelijk meerwaarde hebben?

De focus ligt op het ondersteunen van routinematige situaties die vanuit juridisch perspectief relatief eenvoudig zijn, maar bij niet-juridisch onderlegde burgers of niet-juridische professionals toch veel vragen oproepen. De hulpmiddelen kunnen eenvoudige vragen helpen beantwoorden en complexere vragen voorbereiden. De meerwaarde is hiermee tweeledig:

  1. Snelheid en toegankelijkheid van dienstverlening nemen toe;
  2. Juridische professionals worden ontlast van eenvoudige kwesties en/of bij complexe kwesties ondersteund door digitale triage en vraagverheldering.

Onderwerpen waaraan in het project wordt gewerkt zijn onder andere:

  • Systemen die burgers gepersonaliseerd en gericht ondersteunen bij het indienen van bezwaren tegen overheidsbeslissingen;
  • Het ondersteunen van de behandeling van verzoeken op grond van de Wet Openbaarheid van bestuur/ Wet Open Overheid;
  • Het ondersteunen van het opstellen van de anterieure exploitatieovereenkomst bij vastgoedprojecten;
  • Het ondersteunen van juridische advisering rondom de inzet van financiële instrumenten (subsidie/ inkoop) en het volgen van de juiste (aanbestedings-) procedures.

​Waar werken we naartoe

  1. Digitale systemen voor beslissingsondersteuning, die na afloop beschikbaar worden gesteld voor alle gemeenten en provincies via de Vereniging Nederlandse Gemeenten en het Interprovinciaal Overleg.
  2. Ontwerprichtlijnen voor de ontwikkeling van effectieve, juridisch-inhoudelijk verantwoorde en gebruiksvriendelijke digitale beslissingsondersteuning.

Het onderwerp is, mede door de ‘coronadigitaliseringsversnelling’, uiterst actueel. De gemeentelijke praktijk vraagt om dit soort toegepaste kennis en concrete voorbeelden.

Elly Poldervaart, Vereniging Nederlandse Gemeenten

De samenwerkingspartners

  • HvA - Master Legal Management
  • HvA - Bachelor HBO Rechten
  • HvA -Digital Society School
  • Universiteit van Amsterdam - Arbeidsmarktresearch bv
  • Gemeente Amersfoort
  • Gemeente Amsterdam
  • Gemeente Hilversum
  • Gemeente Utrecht
  • Provincie Gelderland
  • Provincie Utrecht
  • De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG)
  • Het Interprovinciaal Overleg (IPO)
  • De Vereniging Juridische Kwaliteitszorg (VJK)

Vagen over het project?

Gepubliceerd door  Kenniscentrum Maatschappij en Recht 18 juni 2024

Project Info

Startdatum 01 dec 2021
Einddatum 31 dec 2023