Buurtverhalen en burgerschapscompetenties

Maatregelen vanuit de overheid om de burger te laten voldoen aan een bepaald vastgelegd niveau van burgerschap hebben weinig effect. Het implementeren van het Nederlands cultureel burgerschap bijvoorbeeld, heeft zelfs een negatief effect: afstanden tussen bepaalde groepen worden eerder groter dan kleiner.

Praktijkgemeenschappen

Alledaags burgerschap krijgt de kans te ontstaan als burgers gezamenlijk meedoen aan bijvoorbeeld kunstprojecten of betrokken zijn bij een online discussie over populaire cultuur. Praktijkgemeenschappen rondom buurtverhalen zoals het Amsterdamse Geheugen van Oost en het Geheugen van West hebben beide kenmerken in zich. Daarnaast staan ze los van de overheidsinitiatieven gericht op het leren van burgerschapscompetenties.

Promotietraject

In het voorgestelde promotietraject ga ik onderzoeken hoe en waarom alledaags burgerschap zich ontwikkelt binnen deze gemeenschappen. Daarmee wil ik aantonen dat burgers zonder op burgerschap gerichte programma's prima zelf kunnen ontdekken wat volgens hen een prettige manier is om met elkaar om te gaan. Daarnaast wil ik laten zien wat binnen de gemeenschappen de katalyserende werking is van de combinatie 'verhalenwebsite en buurt als onderwerp'.

Tweevoudige casestudy

Het onderzoek zal bestaan uit een tweevoudige casestudy van de twee genoemde geheugens. Beide cases bestaan uit meerdere niveaus van onderzoekseenheden. In het traject naar het definitieve onderzoeksontwerp voer ik een literatuuronderzoek uit naar het ontstaan van het begrip alledaags burgerschap en naar de definiërende elementen in eerdere casestudies. Daarnaast maak ik aan de hand van de theorie over praktijkgemeenschappen een uitgebreide beschrijving van de cases en de processen daarbinnen.

Triangulatie

In de uitvoering van het onderzoek vindt triangulatie plaats door het volgen van drie fasen van dataverzameling en analyse. De eerste fase bestaat uit het doen van interviews en participatieve observaties onder de betrokkenen. De volgende fase bestaat uit kwalitatieve en kwantitatieve inhoudsanalyses van de online verhalen en de reacties daarop. De laatste fase bestaat uit een terugkoppeling van de bevindingen aan de betrokkenen via focusgroepgesprekken.

Uit de analyses trek ik conclusies over hoe zich alledaags burgerschap binnen de geheugens ontwikkelt en waarom. De analyses maken het ook mogelijk om verschillen en overeenkomsten tussen het Geheugen van Oost en het Geheugen van West te verklaren. Daarbij breng ik remmende en werkzame factoren binnen dit soort gemeenschappen in kaart. Tenslotte bespreek ik in de bruikbaarheid van taaltechnologie-toepassingen voor het helpen traceren van alledaags burgerschap in online interacties.

Promotoren

• Prof. dr. Liesbet van Zoonen (promotor, Hoogleraar Populaire Cultuur, Erasmus University Rotterdam en Loughborough University)
• Dr. Joke Hermes (co-promotor, lector Media, Cultuur & Burgerschap, InHolland).