Op weg naar een evidence-based aanpak (Blauwgroene oplossingen)

Van infiltrerende stadsparken die overtollig water opnemen en extra bomen tegen hittestress tot wadi’s en rain gardens die regenwater opvangen na een plensbui: de afgelopen jaren zijn er in Nederland verschillende voorzieningen aangelegd die de overlast door de klimaatverandering moeten beperken. Gemeentes werken aan plannen om steden en dorpen klimaatbestendig te maken voor 2050 en daarna. Ze vinden het echter lastig om te bepalen in welke voorzieningen ze de komende jaren moeten investeren. Er is namelijk nog te weinig bekend over de effectiviteit, en over de precieze effecten op de lange termijn.

Kansen en risico’s

In Blauwgroene oplossingen brengen HvA en consortiumpartners de kansen en risico’s, van diverse klimaatadaptieve voorzieningen in kaart. Ze willen daarmee de stap naar verdere maatregelen verkleinen. ‘Gemeentes zoeken nu vaak naar dure en moeilijke oplossingen, terwijl bestaand groen al zoveel kansen biedt. Door de onduidelijkheid die er nu heerst, wordt hier nog te weinig mee gedaan,’ zegt Ted Veldkamp, onderzoeker bij de HvA en projectleider. ‘Daar willen we met dit project verandering in brengen.’

Aanpak

De professionals die deelnemen aan het project zetten elk vanuit hun eigen expertise hun ervaringen met blauwgroene oplossingen op een rijtje. Daarnaast wordt op meer dan 50 locaties in Nederland en in twee proeftuinen onderzoek gedaan naar het hydraulisch en milieutechnisch functioneren van de diverse voorzieningen. Metingen lopen uiteen van bodemscans tot full-scale infiltratieproeven. De inzichten worden vertaald naar kosten en baten, naar richtlijnen voor ontwerp, aanleg en beheer, en naar een ruimtelijk overzicht van kansen voor de implementatie van blauwgroene oplossingen in de stad. De informatie wordt bijeengebracht in een landelijke open source database. Zowel overheid, onderzoekers als bedrijven kunnen hierin kennis en inspiratie opdoen. De inzichten uit het project worden actief gedeeld via interdisciplinaire Climate Cafes. Deze zijn gebaseerd op een onderwijs- en onderzoeksmethode waarin onderwijs- en kennisinstituten, publieke en private partijen gedurende een week nauw samenwerken aan het formuleren van klimaatmaatregelen voor een specifieke casus.

Resultaten

De consortiumpartners hebben inmiddels een overzicht klaar van het huidige aanbod aan blauwgroene oplossingen. Hierin staat welke voorziening in welke situatie het beste werkt. Ze hebben ook een toolbox ontwikkeld waarmee gemeentes de kosten en baten van de verschillende voorzieningen tegen elkaar kunnen afwegen. Daarnaast hebben ze metingen verricht aan hydraulische en milieutechnische aspecten, zoals de levensduur van voorzieningen en de eventuele vervuiling die een blauwgroene oplossing mogelijk met zich meebrengt. Denk bijvoorbeeld aan zware metalen in de bodem.

Multidisciplinaire samenwerking

Het consortium, gecoördineerd door de Hanzehogeschool Groningen, is een multidisciplinaire samenwerking tussen 25 partners: hogescholen, gemeentes, waterschappen, provincies, bedrijven en ingenieursbureaus. De HvA is leider van het werkpakket ‘Richtlijnen voor kansen en risico’s. In het consortium werken experts op het gebied van Water, Bodem en Groen nauw met elkaar samen. De samenwerking is ontstaan uit het Lectorenplatform Delta en Water en versterkt de verbinding tussen onderzoek, onderwijs en praktijk.

Onderwijs

Studenten Built Environment van de HvA ondersteunen de onderzoekers bij de metingen op de diverse locaties, waaronder enkele wadi’s in Noord-Holland. In de Minor Klimaatbestendige Stad kunnen studenten zich verder verdiepen in het thema en mee op veldonderzoek. Ook afstudeerders en stagiaires kunnen meedraaien in het project.