Professionele leerculturen als gezamenlijke opdracht en verantwoordelijkheid
ProjectHet NRO heeft een subsidie toegekend aan het onderzoeksvoorstel ‘Werken aan professionele leerculturen in scholen als gezamenlijke opdracht en verantwoordelijkheid - een systemisch perspectief op professionele ontwikkeling in de grootstedelijke context’. Dit voorstel is door Amsterdamse onderwijsinstellingen geformuleerd in het kader van de NRO-call ‘Samenwerken aan onderwijskwaliteit in de regio’.
Dit vierjarige onderzoeksproject start vanuit de gedachte dat werken aan onderwijskwaliteit met name betekent werken aan kwaliteit van leraren. Dat vraagt om een professionele leercultuur en -structuur waarin leraren, schoolleiding en bestuurders leren van en met elkaar. De betrokken Amsterdamse scholen ervaren daar echter knelpunten. Er is slechts gebrekkig sprake van collectief gevoelde verantwoordelijkheid en daardoor wordt ook in beperkte mate collectief eigenaarschap ervaren ten aanzien van professionalisering binnen de school. Mentale modellen ten aanzien van sturing door bestuurders en schoolleiders naar de lagen daaronder versterken dit.
Collectief eigenaarschap
De betrokken scholen willen samen met de Amsterdamse kennispartners op zoek gaan naar manieren om die eenzijdige sturing te doorbreken en te werken aan collectief eigenaarschap ten aanzien van professionaliseringsprocessen binnen de school. Daarbij wordt gekozen voor een systemische insteek, waarbij alle typen actoren samenwerken aan het ontwikkelen van nieuwe patronen.
Voor dit onderzoek is gekozen voor een mixed method multiple case study design met drie casussen uit het Amsterdamse po en drie uit het vo. Binnen de cases wordt gewerkt met een gemengde werkgroep uit verschillende lagen van de school die in dialoog met andere collega’s. Een interne onderzoeksdocent en een externe onderzoeker begeleiden de werkgroep bij een participatief actie-onderzoek waarin gezocht wordt naar bestaande patronen, naar mogelijke nieuwe patronen en naar condities voor duurzame implementatie in structuren, culturen en processen. Over de cases heen worden door middel van een verklarende evaluatie lessen getrokken die ook bruikbaar zijn voor andere scholen.
Samenwerking
Het onderzoek komt voor uit de Taskforce Lerarentekort Amsterdam waarin alle schoolbesturen voor po en vo en kennisinstellingen samenwerken.
Naast de HvA als penvoeder participeren de Vrije Universiteit, Hogeschool Ipabo, het Kohnstamm Instituut, basisscholen IKC de Baanbreker (ASKO), De Vlaamse Reus (STWT) en Poseidon//Neptunus (AMOS) en drie scholen voor voortgezet onderwijs: Fons Vitae Lyceum, Zuiderlicht College/Gerrit van der Veen College en Spinoza Lyceum/ Altra College Bleichrodt.
