De grote (on)gelijkmaker
Leerlingen hebben baat bij meer groeigerichte benadering
8 feb 2024 16:03 | Kenniscentrum Onderwijs en OpvoedingEr is geen reden te denken dat leerlingen uit sociaal-economisch minder geprivilegieerde gezinnen in ons onderwijs aan hun prestatieplafond zitten. Louise Elffers, bijzonder hoogleraar UvA en lector HvA, sprak in december haar oratie “De grote (on)gelijkmaker: onderwijs in een ongelijke samenleving!” uit. Daarin stelt ze dat de ongelijkheid in schoolloopbanen van leerlingen met verschillende achtergronden voor een belangrijk deel voortkomt uit de ongelijke leerkansen die het Nederlandse onderwijs biedt.
In het Nederlandse onderwijs worden leerlingen al op relatief jonge leeftijd gescheiden naar verschillende niveaus en routes. Er ligt daardoor erg veel nadruk op het vaststellen van het niveau van leerlingen en te weinig op het bieden van ruime leerkansen, volgens Elffers. In haar oratie laat Elffers zien dat de selectieve opdracht in het onderwijs is gaan domineren, ten koste van de pedagogische opdracht. In een interview met NRC zegt zij daarover: “We zijn ontzettend bezig met het determineren van verschillen tussen kinderen en het voorspellen van studiesucces. Dat miskent de rol van onderwijs in de ontwikkeling van talent.”
In selectieve stelsels zoals het Nederlandse geloven leerlingen minder dan leerlingen in andere landen dat zij zich met behulp van het onderwijs nog verder kunnen ontwikkelen en er zijn aanwijzingen dat dit ook voor leraren geldt. Dit werkt kansenongelijkheid in de hand: juist de leerlinggroepen die vaker te maken hebben met lage verwachtingen en onderadvisering hebben baat bij een meer groeigerichte benadering.
Nieuw onderzoek
Elffers gaat daarom de komende jaren onderzoek doen naar het denken en handelen van leraren in selectieve onderwijsomgeving. In het project ‘Making or breaking the class ceiling: growth-affording teacher beliefs and practices in a selective school system’ dat is toegekend in de NRO-subsidieronde ‘Onderwijs voor de Toekomst – Groot’, wil zij deze relatie nader onderzoeken.
Uniek aan dit project is de nauwe samenwerking met leraren-in-opleiding en verschillende scholen. “We onderzoeken of en hoe we leraren kunnen ondersteunen om meer groei- of ontwikkelgerichte manieren van denken en handelen te ontwikkelen op een manier die bijdraagt aan de ontwikkelkansen van leerlingen.” Geïnspireerd door recent internationaal wetenschappelijk onderzoek op dit gebied willen de onderzoekers verkennen of het mogelijk is om leraren te ondersteunen om een meer groeigerichte blik en benadering te ontwikkelen die kan bijdragen aan de ontwikkelkansen van leerlingen in de Nederlandse context. Elffers: “Die verkenning doen we echt samen met elkaar, met de betrokken onderzoekers, leraren, leraren-in-opleiding, lerarenopleiders en schoolleiders.”
Het project start in september 2024 en is een samenwerking van onderzoekers aan de UvA en HvA, lerarenopleidingen aan de UvA en HvA en verschillende Amsterdamse schoolbesturen voor primair en voortgezet onderwijs die participeren in de Werkplaats Onderwijsonderzoek Amsterdam.
NRO- subsidie voor project ‘Making or breaking the class ceiling: growth-affording teacher beliefs and practices in a selective school system’
De oratie is hier terug te zien en nu ook als pdf beschikbaar:
