Geen eindpunt, maar een startpunt
De paradox van kwaliteit en flexibiliteit
28 nov 2023 13:57 | Kenniscentrum Onderwijs en OpvoedingEr is nogal wat te doen rond de lerarenopleidingen: te weinig flexibel, een onoverzichtelijk aantal routes, zorgen over de kwaliteit. Het wordt tijd dat het ministerie ingrijpt! In deze context verzorgden Jan Van Tartwijk (hoogleraar onderwijswetenschappen UU) en Marco Snoek (lector Leren en Innoveren) in juni een masterclass voor de Onderwijsraad als input voor het advies dat zij moeten schrijven over de lerarenopleidingen. Zij gingen in op de verschillende kritiekpunten die momenteel telkens in het debat naar voren komen en plaatsten daar enkele kanttekeningen bij. Hun conclusies verwerkten zij in een artikel in TH&MA.
Zij stellen dat als de punten in het artikel niet worden aangepakt er nooit een situatie zal zijn waarin we als samenleving tevreden zijn over de lerarenopleidingen, hoe hard de opleidingen ook hun best doen.
Belangrijkste conclusies:
- de focus op de kwaliteit van de lerarenopleidingen met een groeiend aantal kwaliteitskaders zorgt voor een overladen curriculum en is er juist de oorzaak van dat lerarenopleidingen te weinig flexibel zijn om in te kunnen spelen op actuele ontwikkelingen en vragen van studenten, werkveld en samenleving.
- een belangrijk deel van de ontevredenheid over de lerarenopleidingen en de klem die opleidingen ervaren ligt in de gedachte dat de lerarenopleiding eind-onderwijs is. Leraren moeten na afloop van de opleiding alles kunnen wat we van leraren verwachten en zijn hun levenlang bevoegd. Daarmee ontbreekt een ontwikkelperspectief voor leraren en miskennen we dat startende leraren zich nog verder hebben te ontwikkelen, niet alleen in de eerste jaren, maar hun loopbaan lang. Dat zorgt voor onrealistische verwachtingen van de opleidingen.
- in de focus op de lerarenopleidingen ontbreekt vaak een systemisch perspectief, waardoor de wijze waarop de inrichting van de lerarenopleiding, de inrichting van begeleidingsprogramma’s voor starters, loopbaanmogelijkheden, het humanresourcesbeleid binnen scholen en de regelgeving en kwaliteitskaders vanuit de overheid met elkaar samenhangen en wederzijds beinvloeden onderbelicht blijft. Sturen op één element is weinig effectief als je niet ook de andere elementen meeneemt.
Het artikel past in het kader van een dubbel themanummer over de lerarenopleidingen. In nummer 4 van dit jaar stonden de lerarenopleidingen in Vlaanderen centraal, in nummer 5 de lerarenopleidingen in Nederland. Nummer 5 is nu online te lezen via TH&MA Hoger Onderwijs (themahogeronderwijs.org) .
