Mobiele gym moet debat aanwakkeren over digitale vervuiling

'Het is absurd dat er zo weinig aandacht is voor de uitstoot die al onze digitale media veroorzaken, helemaal omdat dit momenteel explodeert door programma's als Chat-GPT, die veel data opslaan en gebruiken", aldus kunstenaar Martina Huynh, die samen met Jonas Althaus de kunstinstallatie bedacht vanuit een opdracht van het lectoraat Creative Media for Social Change.

Om digitale vervuiling bespreekbaar te maken, presenteren zij vanaf deze week de mobiele 'media gym' op de Amstelcampus (locaties Benno Premselahuis en Kohnstammhuis). Als deelnemer neem je plaats op een fitnessapparaat, en zodra je aan je work-out begint, zet je met je energie een video in werking over digitale vervuiling - met daarin info die de meeste mensen zal verrassen.

Streamen

Zo leer je hoeveel energie datacenters gebruiken; en dit aandeel wordt alleen maar groter door opkomende AI-programma's, die grote hoeveelheden data verwerken. En wat veel mensen niet weten: video's streamen steekt qua impact boven de meeste andere digitale diensten uit (TikTok!) Ook hierbij worden namelijk enorme hoeveelheden data verwerkt. Ter illustratie: het hosten en streamen van film(pje)s wereldwijd kost ongeveer evenveel energie als Duitsland verbruikt.

Aerobicslessen met een knipoog

Naast de mobiele fitness vinden deze week in de open lucht twee aerobics-lessen plaats, waarin deelnemers van alles leren over digitale vervuiling. Tijdens het energieverbruik in de lessen worden parallellen getrokken met de energie die verschillende platforms en applicaties kosten. De aerobicslessen worden dan ook gegeven met een knipoog, vertelt ontwerper Martina Huynh.

"We nemen tijdens de work-out ook de digitale werkcultuur op de hak, op een kritische maar ook grappige manier. Terwijl je bijvoorbeeld extra gewichten erbij moet tillen, krijg je te horen dat collega's intussen allerlei documenten uploaden in Teams, waardoor meer energie nodig is. Het is een speelse manier om mensen toch aan het denken te zetten over wat er schuilgaat achter onze digitale systemen."

Energieverbruik van datacenters

Als het om digitale vervuiling gaat, kijken onderzoekers naar CO2-uitstoot of naar energieverbruik. Datacenters claimen overigens steeds vaker geen CO2-uitstoot te hebben, want veel van de energie die zij gebruiken (vooral voor koeling) is inmiddels opgewekt met zonnepanelen of windmolens. Maar hun energieverbruik zelf neemt intussen niet af, en digitale activiteit neemt wereldwijd alleen maar verder toe. "Dit roept de vraag op of het energieverbruik straks nog vol te houden is", aldus Huynh. De 'schone' energie die datacenters verbruiken, kan bovendien niet voor andere doeleinden worden gebruikt. en dat is een groeiend probleem nu het energienet al onder druk staat.