Wereld Armoede Dag: HvA onderzoekt armoedeproblematiek

De HvA werkt vanuit verschillende onderzoeksgroepen aan het armoedeprobleem en het ontwikkelen van interventies. Vandaag, op Wereld Armoede Dag, een greep uit de vele projecten.

Verborgen armen

Huishoudens met een laag inkomen maken niet altijd aanspraak op de regelingen waar zij recht op hebben. Ze vragen geen toeslagen aan, ze maken geen gebruik van het recht op gratis sport en cultuur voor de jeugd. De onderliggende oorzaken zijn uiteenlopend: schaamte, wantrouwen richting de overheid, of simpelweg onwetendheid over het aanbod aan inkomensondersteunende voorzieningen.

Gemeenten zijn op zoek naar wegen om deze ‘verborgen armen’ te vinden en te ondersteunen. Lisette Desain is een van de onderzoekers die in een grootschalig onderzoek met tien gemeenten en partnerinstellingen werkt aan het in beeld brengen van de verborgen armoede in Nederland en het ontwikkelen van manieren om deze groep beter te bereiken en te ondersteunen.

Jongeren die in armoede opgroeien

In Amsterdam groeien veel jongeren op in kwetsbare omstandigheden, waaronder het opgroeien in armoede. Er is inmiddels veel bekend over de risico’s die dit met zich meebrengt voor hun ontwikkeling. Veel minder weten we over beschermende factoren die jongeren helpen om zich positief en voorspoedig te ontwikkelen. In het interdisciplinaire project ‘Wat mij helpt’ worden jongeren tussen de 12 en 23 jaar met behulp van storytelling bevraagd over wat hen helpt om hun situatie het hoofd te bieden, en hoe professionals en vrijwilligers (tijdig) kunnen handelen om de invloed van beschermende factoren te vergroten.

Amsterdams experiment met de bijstand

Amsterdam kent zo'n 40.000 bijstandsgerechtigden en een tot voor kort krappe arbeidsmarkt. Het aantal bijstandsgerechtigden neemt echter nauwelijks af en diverse kwetsbare groepen profiteren niet mee van een aantrekkende arbeidsmarkt. Hoe kan dat?

Samen met een tiental andere gemeenten onderzoekt de gemeente Amsterdam of het beleid met verplichtingen voor en controle van bijstandsgerechtigden de stap naar (deeltijd)werk bevordert. De meeste gemeenten hebben inmiddels hun experimenten afgerond, maar in Amsterdam loopt het onderzoek nog.

Het doel van het onderzoek is het geven van inzicht in hoe de verschillende vormen van begeleiding kunnen bijdragen aan welzijn en financiële en maatschappelijke participatie van bijstandsgerechtigden in Amsterdam. Door het effect van verschillende condities te onderzoeken, kan de ondersteuning van de gemeente aan bijstandsgerechtigden bij het vinden van betaald en onbetaald werk worden verbeterd.

Groeiende groep mensen onder bewind

Het aantal mensen dat (tijdelijk) niet over eigen financiële of persoonlijke zaken kan beslissen, neemt toe. Zij kunnen onder bewind geplaatst worden. Dat betekent dat professionals – bewindvoerders – vanuit een wettelijke taak de financiële belangen beschermen en hun financiële zelfredzaamheid bevorderen. Bewindvoerders merken dat hun klantengroep verandert. Het aandeel mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) neemt toe, evenals het aandeel van mensen met beperkte (financiële) vaardigheden. Rosine van Dam, Marleen Kruithof en hun collega’s onderzochten hoe deze groep beter herkend kan worden, hoe ze zich onderscheiden in zelfredzaamheid, en hoe de hulp- en dienstverlening voor deze groep verbeterd kan worden. Dat leidde tot de www.toolboxbewind.nl, met drie tools voor de beroepspraktijk. Op 21 november organiseert de HvA een webinar over de toolbox.

Samenwerking informele en formele armoede- en schuldhulp

In Nederland bieden gemeenten een professioneel schuldhulpverleningstraject aan voor mensen met problematische schulden. Daarnaast zijn er lokale informele armoede- en schuldenprojecten: projecten waarin naast beroepskrachten vrijwilligers werkzaam zijn, en die (mede-)gesubsidieerd worden door een fonds of goed doel. Deze informele projecten blijken succesvol in het vergroten van financiële (zelf)redzaamheid, het vergroten van vertrouwen en het terugdringen van kleine niet-problematische schulden.

Maar onderzoek heeft ook aangetoond dat ze minder effectief zijn bij mensen met grote problematische schulden. In vervolg op het langlopende onderzoek ‘Van Schulden naar Kansen’ onderzoekt het lectoraat Armoede Interventies nu hoe de samenwerking tussen formele en informele schuldhulp beter kan, om mensen met problematische schulden tijdig naar de professionele schuldhulpverlening te begeleiden.

Lees meer over ons onderzoek op het gebied van armoede op: www.hva.nl/armoede