Methoden voor materiaal gedreven onderzoek

Circulaire transitie

Het doel is om als samenleving in 2050 volledig circulair te zijn. Biobased materialen kunnen daaraan bijdragen door het reduceren van de vraag naar primaire abiotische grondstoffen te verminderen. Daarmee is het gebruik geschikt om de circulaire transitie te versnellen. Regeneratieve materialen gaan nog een stapje verder, en komt in essentie neer op een productie of bewerking waarbij er sprake is van een positieve impact. Hoe je dit precies interpreteert of hoe dit werkt kan in de praktijk verschillen.

Interviews

Gedurende het project hebben ze interviews afgenomen bij HvA-medewerkers werkzaam in diverse disciplines. Zo werd men naast toepassingen ook o.a. gevraagd naar het lievelingsmateriaal, wat mooie antwoorden opleverde. Vooral linnen en hout kwamen vaak voor, maar ook wol en katoen deden het goed.

Mijn favoriete materiaal.. Textiel natuurlijk, in het bijzonder katoen. Bij het bedrijf waar ik werkte, maakten we gebruikt van slechts drie typen katoen, speciaal ontwikkeld voor het bedrijf.

Bij dit katoen liep de schering steeds weer terug, in plaats van afgeknipt te worden, waardoor het een en hetzelfde garen is. Het resultaat was is dat het textiel slechts één kant op buigt, als je het wilt vouwen. En dat komt door de productietechniek. Ik houd van zulke details.

Visuele component

Een grote uitdaging bleek de interviews vertalen op een bepaalde manier naar de potentiële gebruikers toe, zodat de opgehaalde informatie snel en praktisch in gebruik is. Het bleek gaandeweg het onderzoek nog best lastig om de antwoorden af te beelden, wat een grote wens was van de onderzoekers. Met behulp van Summum Visuele Communicatie zijn er een aantal templates ontwikkeld (zie één de afbeeldingen hieronder) die goed helpen inzicht te krijgen over waar welke materiaalkennis precies zit. Zo is een kwadrant ontwikkelt op basis van de vier duurzame ontwerpperspectieven van DeKay, waar elke geïnterviewde een getal kon koppelen aan de mate waarin een bepaalde invalshoek aanwezig was in diens praktijk.

De vier categorieën zijn hier:

1. materiaalgedrag, hoe gedraagt het materiaal zich? (technische aspecten);
2. het systeem waar materialen in verwerkt en geconsumeerd worden (hoe 'ontmoet' je materiaal als gebruiker);
3. de culturele dimensie van materialen (betekenis, waarde);
4. en hoe beleef je een materiaal (ergonomische en zintuiglijke aspecten)?

Bij het verwerken van de antwoorden kwam ineens duidelijk verschil naar voren tussen gebruikers die werken met materialen vanuit modeontwerp of een van de vele HvA-labs. Deze groepen kijken anders naar materialen en methoden om ze te bewerken, wat dus aangeeft bij wie je moet zijn voor een bepaald type kennis.

Faculteit overstijgend

Uiteindelijk is het doel toe te werken naar een taxonomie (of tool) dat kan bijdragen aan het integreren van materiaalkennisopbouw in onderzoek en onderwijs. Zo kan iedereen voortborduren op het werk van de ander en hoeft niet elk vakgebied los van elkaar opnieuw het wiel uit te vinden. De cross-sectorale benadering maakt ook dat docenten en onderzoekers inspiratie kunnen vinden bij andere opleidingen en wellicht toepassingen ontdekken waar ze zelf vanuit hun eigen vakgebied misschien niet meteen aan hadden gedacht.

Blik op de toekomst

De laatste interviews worden op dit moment verwerkt en Sam en Elsbeth verwachten hun definitieve resultaten te delen halverwege 2024. Gaandeweg het project werd duidelijk dat de resultaten breder gaan dan alleen biobased en regeneratief: de vier duurzame ontwerpperspectieven van DeKay maken de verschillende manieren waarop er binnen de HvA wordt gekeken materiaalonderzoek, materiaaltoepassing en materiaalverwerking inzichtelijk.