Nieuwe bestemmingen voor afgedankte materialen (Repurpose)

Wat is repurpose

In 2050 wil Nederland volledig circulair zijn. Een van de manieren om dit te bereiken is door de inzet van repurpose: een strategie waarbij afgedankte producten, onderdelen of materialen worden gebruikt voor een nieuw product met een andere functie. Denk aan de tassen van Freitag, gemaakt van oude vrachtwagenzeilen. Het is een interessante optie voor reststromen die te waardevol zijn voor recycling of zelfs verbranding, maar zich niet lenen voor hogere circulaire verwaarding, zoals bij repair, refurbish of remanufacture.

MKB-reststromen

Het MKB heeft veel van dit soort reststromen, maar weet niet hoe ze een nieuwe bestemming te geven. Huidige businessmodellen, ontwerp- en productiemethoden zijn vaak niet bruikbaar, omdat de kwaliteit van de reststromen verschilt en de beschikbaarheid niet constant of zelfs beperkt is.

Inge Oskam, lector Circulair Ontwerpen en Ondernemen bij de HvA: 'We zien unieke kansen voor hergebruik van afgedankte producten en materialen met meer behoud van waarde dan bij recycling. Over deze repurpose-strategie is nog niet veel kennis beschikbaar, maar dat is wel nodig om over te kunnen stappen naar circulair materiaalgebruik. Juist deze kennis hebben we in dit project ontwikkeld.'

Minder afval

Het doel van dit project was om kennis te ontwikkelen voor nieuwe circulaire ontwerp-, productie- en businessmodel-strategieën. Zodat afvalinzamelaars, ontwerpers en producenten aan de slag kunnen met Repurpose Driven Design and Manufacturing (RDD&M). En natuurlijk om impact te realiseren in termen van minder afval en behoud van grondstoffen in de keten. Om dat te bereiken hebben onderzoekers afgeronde en nieuwe repurpose-cases geinventariseerd en geanalyseerd. Hoe ziet het ontwikkelproces er uit en welke knelpunten komen daarin naar voren? Welke keuzes zijn gemaakt ten aanzien van ontwerp-, productie- en businessmodel-strategieën?

Partners en financiering

Het project Repurpose Driven Design and Manufacturing is mede gefinancierd met de RAAK-mkb-subsidie van Regieorgaan SIA. Het onderzoek was een samenwerking tussen kennisinstellingen (HvA en TU Delft), ontwerpers (Cartoni, Studio Hamerhaai, Tolhuijs Design en VerdraaidGoed), productbedrijven (Ahrend, Bugaboo, Springtime en Fiction Factory) en inzamelaars van reststromen (Groencollect, Renewi). Voor de overdracht van kennis werkt de HvA samen met netwerkorganisaties (FME) en platforms (CIRCO, Amsterdam Made).

Vervolgproject: Repurpose – van Waardeloos naar Waardevol (2022-2024)

De bij repurpose gebruikte reststromen hebben een eigen gebruiksgeschiedenis, functionaliteit en vorm, en de beschikbaarheid, kwaliteit en kwantiteit ervan varieert. Dat vraagt om een andere benadering van het ontwerpproces. Om bedrijven hierbij te helpen, heeft de HvA in het vervolgproject Repurpose – van Waardeloos naar Waardevol vier tools ontwikkeld voor het ontwerpen met reststromen. De tools zijn ontwikkeld in samenwerking met de projectpartners Tolhuijs Design en VerdraaidGoed.

1. Oriëntatietool: is een reststroom geschikt om toe te passen in een nieuw product met een andere functie? Die vraag is essentieel bij repurpose. Om hem te beantwoorden, hebben de onderzoekers eerst een oriëntatietool ontwikkeld, waarmee aspecten als continuïteit, hoeveelheid, locatie en diverse kosten in kaart kunnen worden gebracht
2. Motivatieopdracht: vervolgens is een methode ontwikkeld om de motivatie van een eventuele opdrachtgever te identificeren. Hiermee kan worden geconcludeerd of repurpose zinvol of kansrijk is.
3. Materiaalverkenning: als bovengenoemde tools laten zien dat een reststroom geschikt is voor repurpose, kan een ontwerper aan de slag met het materiaal. Dit gebeurt aan de hand van een derde tool: een materiaalverkenning. Hierin worden de specifieke eigenschappen en kenmerken van het materiaal in kaart gebracht.
4. Thinkertool: tot slot kan de ontwerper experimenteren met het materiaal aan de hand van de zogenoemde Thinkertool. Hiermee kunnen de verschillende experimenten overzichtelijk op een rijtje worden gezet.

Dit project is mede gefinancierd met de KIEM-subsidie van Regieorgaan SIA.