Kunstenaar en creatief voert strijd artistieke en zakelijke ziel

Dat blijkt uit onderzoek van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) in samenwerking met Cultuur+Ondernemen en de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Eerdere onderzoeken behandelen doorgaans de financieringsfaciliteiten in de culturele en creatieve sector of het gebruik van bestaande vormen van financiering.

Voor het door SIA gefinancierde verkennende onderzoek 'Capturing value by creatives. How to unite the cultural and entrepreneurial soul' zijn kunstenaars en creatieven zelf gevraagd naar hun kennis, normen en gedrag rond geld en financiering. Daaruit komt naar voren dat hun kennis van financieringsvormen en inzicht in bedrijfsvoering beperkt is. De normen die ze hebben meegekregen vanuit hun opleiding en hun omgeving leiden daarnaast vaak tot een negatieve houding ten aanzien van geld en ondernemend denken en handelen.

Artistiek risico nemen maar financieel risicomijdend

Ze beperken zich vooral tot die vormen van financiering die ze al kennen en bij hun collega’s zien, zoals subsidies, en maken geen gebruik van voor hen onbekendere vormen, zoals lenen en crowdfunding. Twee derde van de onderzochte kunstenaars en creatieven blijkt financieel risicomijdend te zijn. Het lijkt volgens de onderzoekers alsof ze bereid zijn om vanuit een artistieke drang op dat gebied veel risico's te nemen, maar ertoe neigen alle risico's met betrekking tot financiën te minimaliseren vanwege hun slechte financiële situatie.

Een meerderheid staat afkerend tegenover commercieel gemotiveerde financiering. De onderzoekers signaleren een ‘slag om de ziel’ bij kunstenaars en creatieven: artistiek gedreven, maar moeten ondernemen om artistieke visie en ambities te vertalen in resultaten, financiering en inkomen.

Voor de kunstenaars en creatieven voelt dat als een strijd tussen hun artistieke en zakelijke ziel. Zoals een van de geïnterviewden voor het onderzoek vertelt: “Soms krijg ik de indruk dat ik een officemanager of projectmanager ben. Het voelt alsof ik maar 10% kunstenaar ben en voor de rest een bedrijf run.”

Financiën als onderdeel van creatieve proces

Volgens de onderzoekers geldt voor kunstenaars en creatieven zelf, het kunstvakonderwijs, beleidsmakers en financiers dat meer inspanningen vereist zijn om hen goed voor te bereiden op ondernemerschap en ze te laten slagen op de markt voor financiering.

Betrokken lector Corporate Governance & Finance van de HvA Frank Jan de Graaf: “Het kan kunstenaars helpen als ze financiën als onderdeel gaan zien van hun creatieve proces in plaats van iets dat er haaks op staat.”